رودخانههای لیقوان: جواهری در دامنههای سهند
۱. رودخانه مهرانرود (لوان چای)
رودخانه مهرانرود یا **لوان چای** از کوههای جنوبی لیقوان و شمالی سهند سرچشمه میگیرد. این رودخانه از کوههای کمال جینی، آغ داغ، بشگوش و یانیق داغ و از شعبههای فرعی شور چمن چای، آغ دره و رود باغچه دره سرچشمه گرفته و به سمت شمال و شهر تبریز سرازیر میشود. در مسیر خود، چمنزارها و باغات زیادی را آبیاری میکند.
مسیر این رودخانه پوشیده از درختان تبریزی و بید است و آبهای معدنی لیقوان که شهرت خاصی دارند نیز در مسیر این رودخانه قرار گرفتهاند. با صفا و سرسبز بودن کنارههای این رودخانه، دل هر انسانی به تپش میافتد و نظرها را به خود جلب میکند. به علت پر برف بودن کوههای جنوبی، این رودخانه در بهار طغیان میکند و در بقیه فصول نیز نیمی از آب آن از آب شدن برفها تامین میشود. مابقی آب نیز از زیر سنگها و شنهای کوهها و درهها جمع میشود.
آب شیرین و گوارای مهرانرود از گدازههای آتشفشانی سهند به وجود آمده و زلال و شفاف است. بعد از استفاده مردم لیقوان، بیرق، هروی و باسمنج، بخشی از آب مشروب تبریز و آب استخر ائلگلی نیز از این رودخانه تامین میشود. در گذشته، این رودخانه چند آسیاب آبی را پایین لیقوان به کار میانداخت که امروزه به دلیل استفاده بیرویه در حال نابودی هستند.
این رودخانه از مسیر بارنج و باغمیشه گذشته و از شرق به غرب کشیده شده و در غرب شهر تبریز به آجی چای میریزد. این رودخانه به میدان چای نیز معروف است و حوضه آبریز آن دریاچه ارومیه است. یکی از محصولات جذاب این رودخانه، ماهی قزلآلا است که به وفور یافت میشود.
مشخصات فنی رودخانه مهرانرود:
– **سطح حوضه آبریز:** ۲۵.۸۶ کیلومتر مربع
– **آب لحظهای:** ۳.۹۷ متر مکعب در ثانیه
– **حجم جریان آب:** ۲۰.۸۴۴ میلیون متر مکعب
۲. رودخانه تولهسر
رودخانه تولهسر از کوههای جنوب شرقی لیقوان سرچشمه گرفته و بعد از گذر از درههای معروف تولهسر، چمنزارهای وسیع و زمینهای حاصلخیز بیرق را آبیاری میکند و در نهایت به مهرانرود میریزد. آب این رودخانه از دامنه کوههای دمیرلی، قوناق گرمز و شرف داغی سرچشمه گرفته و بهترین آب مشروب این منطقه را فراهم میکند.
این رودخانه با توجه به اینکه از لایههای سنگوارههای آتشفشانی سهند بیرون میآید، حالت خشککنندگی پوست را دارد. اگر کسی از این آب معدنی زیاد استفاده کند، دستهایش ترک بر میدارد. با این حال، این رودخانه ماهی قزلآلای فراوانی دارد که سالانه صدها ماهی توسط افراد صید میشود.
در مسیر این رودخانه دو نهر بزرگ توسط مردم لیقوان و بیرق ایجاد شده و زمینهای حاصلخیز نهرها آبیاری میشوند. کنار این رودخانه را از جنوب به شمال، کوههای بزرگی احاطه کردهاند و مردم لیقوان نیمی از محصولات دامی خود را از مسیر آبی زمینهای این رودخانه تهیه میکنند. آب این رودخانه نیز یک سوم حجم آب رودخانه مهرانرود است.
۳. رودخانه بارالی
رودخانه بارالی از سمت جنوبی لیقوان سرچشمه گرفته و به رودخانه مهرانرود میریزد. این رودخانه نسبتا کمآب است و از دامنه سرسبز کوههای شاه نظر، اوج تپه و کوه شعله سر که بزرگترین کوه جنوبی لیقوان است سرچشمه گرفته و در مسیر راهش چمنزارها و بیشههای درختان بید و تبریزی را آبیاری میکند.
محل این رودخانه به نامهای **بارالی باشه** و **آغا با گوزسی** (باتلاقهای سفید) نیز معروف است. انتهای این رودخانه که به **بالاری آغزی** (دهانه بارالی) معروف است، زمینهای حاصلخیز زیادی دارد که مردم از آنها محصولات سیبزمینی، میوهجات و گل محمدی برداشت میکنند. آب این رودخانه برای شرب مناسب نیست، به خصوص در تابستان که بر اثر وجود باتلاقهای زیاد، آب حالت روغنی دارد و خاصیت نرمکنندگی دارد. راه ارتباطی سهند لیقوان نیز از کنار این رودخانه میگذرد.
آب این رودخانه در تابستانها کم میشود، به خصوص در سالهایی که برف کوهها کم باشد. درباره مکانهای مسیر این رودخانه بعدا اشارههایی خواهد شد. مسیر این رودخانه را میتوان پرمحصولترین منطقه لیقوان نامید که محصولات کشاورزی و دامی زیادی از مسیر این رودخانه تهیه میشود. بیشه بزرگی که در ابتدای این رودخانه قرار دارد، به اربابها تعلق داشته و معروف به **بارالی میشهسی** است که پوشیده از درختان بید و تبریزی است.
محصولات و گیاهان مصرفی:
– **علوفه**
– **پونه**
– **بابونه**
– **قارچ**
– **جاجوغ**
نتیجهگیری
رودخانههای لیقوان با آبهای زلال و شیرین خود، نقش حیاتی در زندگی و کشاورزی این منطقه ایفا میکنند. این رودخانهها نه تنها منابع آبی برای آبیاری و تأمین آب شرب هستند، بلکه با مناظر طبیعی زیبا و چشمنواز خود، جاذبههای گردشگری مهمی نیز به شمار میروند. بازدید از این رودخانهها تجربهای فراموشنشدنی از طبیعت بکر و زیبای لیقوان را به ارمغان میآورد.
برای خرید پنیر لیقوان اصل با ما تماس بگرید:
وب سایت رسمی : atabakhshdairy.com
تماس با دفتر مرکزی : 04136326981
تماس با مدیر فروش : 09143327476
آدرس کارخانه : تبریز، لیقوان، انتهای خیابان امام
آدرس فروشگاه مرکزی : تبریز ، لیقوان ، خیابان امام، بازار لبنیات و پنیر لیقوان عطابخش